Τι είναι η ομοκυστεΐνη
Πρόκειται για ένα αμινοξύ που παράγεται στον οργανισμό ως ενδιάμεσο προϊόν του μεταβολισμού ενός άλλου αμινοξέος, της μεθειονίνης, η οποία περιέχεται στις πρωτεϊνούχες τροφές (π.χ. στο κρέας, στα ψάρια, στα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα πουλερικά, τα αυγά, τα όσπρια) και προσλαμβάνεται μέσω της διατροφής. Η ομοκυστεΐνη δεν προσλαμβάνεται έτοιμη από κάποια τροφή αλλά παρασκευάζεται στον οργανισμό από τη μεθειονίνη. Οι βιταμίνες Β6 (πυριδοξίνη), Β12 και φυλλικό οξύ είναι απαραίτητες ώστε ο οργανισμός μας να μεταβολίσει την ομοκυστείνη για να μη συμβεί αύξηση των επιπέδων της στο αίμα:
Η μεθειονίνη που προσλαμβάνεται με τις τροφές μετατρέπεται σε ομοκυστεΐνη. Η ομοκυστεΐνη μετατρέπεται στο σώμα σε κυστεΐνη, με τη βιταμίνη Β6 να διευκολύνει αυτήν την αντίδραση. Η ομοκυστεΐνη μπορεί επίσης να μετατραπεί και πάλι σε μεθειονίνη χρησιμοποιώντας ένζυμα που σχετίζονται με τη βιταμίνη Β12. Αν δεν συμβούν οι παραπάνω μετατροπές τα επίπεδα της ομοκυστείνης στο αίμα αυξάνονται. Η μέτρηση της ομοκυστεΐνης γίνεται με εξέταση αίματος, έπειτα από νηστεία 6 ωρών. Τιμές μικρότερες των 15 μmol/L θεωρούνται φυσιολογικές.
Η ήπια υπερομοκυστεϊναιμία (τιμές 16-30 μmol/L) έχει συσχετιστεί:
- Με τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου
- Αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου
- Φλεβικής θρόμβωσης.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τα επίπεδά της;
Έλλειψη βιταμινών Β όπως:
- Tο φυλλικό οξύ
- Η βιταμίνη Β12
- Η βιταμίνη Β6
αποτελούν σημαντικούς συμπαράγοντες στον μεταβολισμό της ομοκυστεΐνης και συνδέονται στενά με τα επίπεδά της.
Έτσι, η ανεπάρκεια φυλλικού οξέος ή βιταμίνης Β6 οδηγεί σε ήπια έως μέτρια αύξηση της ομοκυστεΐνης.
Αντίστοιχα, η έλλειψη βιταμίνης Β12 καθώς και άλλων βιταμινών της ομάδας Β όπως π.χ. η ριβοφλαβίνη (Β2) επηρεάζουν τα επίπεδα της ομοκυστεΐνης.
Διατροφή
Η ομοκυστεΐνη αυξάνεται:
με την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
με την υπερβολική κατανάλωση καφεϊνούχων ροφημάτων
με την υψηλή πρόσληψη πρωτεϊνών και
τη χαμηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών.
Επίσης επηρεάζετε από την λήψη φαρμακευτικών ουσιών (Όπως πχ η μεθοτρεξάτη ή ορισμένα υπολιπιδαιμικά φάρμακα και κάποια αντιδιαβητικά (μετφορμίνη, ροσιγλιταζόνη), καθώς και τα θειαζιδικά διουρητικά.)
για τις οποίες θα σας συμβουλέψει ο θεράπων ιατρός σας
Αλλα αίτια που την αυξάνουν
Σε αυτά περιλαμβάνονται οι γενετικές διαταραχές, η νεφρική ανεπάρκεια, οι μεταμοσχεύσεις οργάνων, ο υποθυρεοειδισμός, διάφορα είδη νεοπλασιών, οι φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου, καθώς και η ηλικία, το κάπνισμα και η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας.
Πότε πρέπει να μετρήσω την ομοκυστεΐνη στον προληπτικό μου αιματολογικό έλεγχο;
Η μέτρηση της ομοκυστεΐνης συνιστάται όταν:
Παρουσιάσετε καρδιαγγειακό πρόβλημα, χωρίς όμως να έχετε κάποιον από τους κλασικούς παράγοντες κινδύνου, δηλαδή χωρίς να καπνίζετε, να έχετε υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη ή υψηλή χοληστερίνη.
Είστε υγιείς, αλλά γνωρίζετε ότι οι γονείς σας πρώτου βαθμού ( όπως γονείς κ αδέρφια) παρουσίασαν στεφανιαία νόσο σε νεαρή ηλικία -πριν τα 50- χωρίς να έχουν κάποιον από τους κλασικούς παράγοντες κινδύνου.
Στην περίπτωση αυτή, είναι πιθανό η υψηλή ομοκυστεΐνη να αποδειχτεί η αιτία των καρδιαγγειακών προβλημάτων που παρουσιάζονται στα μέλη της οικογένειάς σας (οι σπανιότατες αυτές περιπτώσεις συνήθως οφείλονται σε γενετικές μεταλλάξεις και σχετίζονται με την εκδήλωση εμφράγματος ή εγκεφαλικού σε νεαρή ηλικία).
Διατροφή και ρύθμιση ομοκυστεΐνης
Για τη διατήρηση της ομοκυστεΐνης σε χαμηλά επίπεδα συνιστάται:
- η καθημερινή κατανάλωση 2-3 φρούτων
- 2 πιάτων λαχανικών πλούσιων σε φυλλικό οξύ και βιταμίνη Β6
Τροφές για την μείωση της ομοκυστείνης
Πλούσιες σε φυλλικό οξύ
Λαχανικά: Σπανάκι, αντίδια, μαρούλι, σπαράγγια, μπρόκολο, κουνουπίδι, μπάμιες, μαϊντανός, κρεμμύδια (φρέσκα και ξηρά), λάχανο, αγκινάρες, καυτερή πράσινη πιπεριά, παντζάρια, σέλινο.
Φρούτα: πορτοκάλι, φράουλες, αβοκάντο, λεμόνι, ακτινίδια, γκρέιπφρουτ, ανανάς, μανταρίνι, μπανάνα, μάνγκο, βερίκοκο.
Πλούσιες σε Β6
Λαχανικά: Σπανάκι, αβοκάντο, λάχανο, γλυκιές πιπεριές, μπρόκολο, κουνουπίδι, κρεμμύδι, κολοκυθάκια, μπάμιες, μάραθο
Φρούτα: Μπανάνα, καρπούζι, πεπόνι, λεμόνι, μούρα, δαμάσκηνα
Σύμφωνα με την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία (ΑHA).
Όσον αφορά τη λήψη συμπληρωμάτων βιταμινών Β6, Β12 και φυλλικού οξέος, έχει φανεί ότι μειώνουν μεν την τιμή της ομοκυστεΐνης,
αλλά αυτό δεν «μεταφράζεται» και σε αντίστοιχη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου.
Την θεραπευτική προσέγγιση της υπερομοκυστεϊναιμίας την αναλαμβάνει( με συμπληρώματα διατροφής βιταμινών B12 ή φυλλικού οξέος) με εξατομίκευση ο θεράπων ιατρός σας, σύμφωνα με όλους τους παράγοντες κινδύνου και την φαρμακευτική αγωγή που είδη λαμβάνετε.
