Τι είναι η γλουτένη;
Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται σε σπόρους όπως το σιτάρι, το κριθάρι, η σίκαλη, και η βρώμη( όχι πάντα, ίσως όταν συλλέγονται και υποβάλλονται σε επεξεργασία ) και μπορεί να προκαλέσει διάφορα συμπτώματα από το πεπτικό σύστημα.
Είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε αν πρόκειται για ευαισθησία στη γλουτένη ή για κοιλιοκάκη ή αλλεργία στο σιτάρι
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε πως εάν έχετε κάνει εξετάσεις για διάγνωση της κοιλιοκάκης και βγήκαν αρνητικές ενώ υποφέρετε από συμπτώματα που φαίνεται να σχετίζονται με την γλουτένη, μπορεί να έχετε ευαισθησία στη γλουτένη και όχι κοιλιοκάκη .
Τι είδους συμπτώματα προκαλεί η γλουτένη;
Η γλουτένη προκαλεί συμπτώματα: α) ανοσολογικού τύπου, β) αλλεργικού τύπου, και γ) μη ανοσολογικού / μη αλλεργικού τύπου. Η κοιλιοκάκη είναι νόσος ανοσολογικού τύπου ενώ η αλλεργία στο σιτάρι είναι νόσος αλλεργικού τύπου.
Όταν η γλουτένη προκαλέσει γαστρεντερικά συμπτώματα που δεν οφείλονται ούτε στην κοιλιοκάκη ούτε στην αλλεργία στο σιτάρι, τότε θεωρείται ότι πρόκειται για «ευαισθησία στη γλουτένη», που δεν είναι ούτε ανοσολογικού ούτε αλλεργικού τύπου.
Τι είναι η ευαισθησία στη γλουτένη;
Η ευαισθησία στη γλουτένη είναι η πρόκληση συμπτωμάτων από το πεπτικό σύστημα που σχετίζεται με την κατανάλωση γλουτένης και η βελτίωση των συμπτωμάτων όταν αποκλεισθεί η γλουτένη από το διαιτολόγιο του ασθενούς. Θα πρέπει οπωσδήποτε να έχουν προηγουμένως αποκλεισθεί η κοιλιοκάκη (δυσανεξία στη γλουτένη) και η αλλεργία στα σιτηρά. Η διάγνωση της νόσου γίνεται κλινικώς με τη λήψη του ιστορικού και τον αποκλεισμό της κοιλιοκάκης και της αλλεργίας στο σιτάρι και ταυτόχρονα επιβεβαιώνεται με την γονιδιακή εξέταση DNA test διατροφής που πραγματοποιείται μέσω λήψης κυττάρων από τη σίελο . Η ευαισθησία στη γλουτένη είναι μια τροφική ευαισθησία που προκαλεί μια ανοσολογική αντίδραση στη γλουτένη και τα προϊόντα της, σε αντίθεση με την κοιλιοκάκη η οποία είναι ανοσολογικού τύπου νόσος. Η ευαισθησία στη γλουτένη θα πρέπει να διαχωριστεί από την τροφική δυσανεξία. Ενημερωτικά, οι σημαντικότερες γνωστές δυσανεξίες στους ανθρώπους είναι η δυσανεξία λακτόζης, ολιγοσακχαριτών, δισακχαριτών, μονοσακχαριτών, και πολυολών (fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides, polyols, ή αλλιώς FODMAP).
Ποια είναι τα συμπτώματα της ευαισθησίας στη γλουτένη;
Η ευαισθησία στη γλουτένη προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με την κοιλιοκάκη και συνεπώς από μόνο του το ιστορικό δεν είναι ικανό να διαχωρίσει αν πρόκειται για κοιλιοκάκη ή ευαισθησία στη γλουτένη. Τα συμπτώματα της ευαισθησίας στη γλουτένη εντοπίζονται στο γαστρεντερικό αλλά και εκτός αυτού αφορούν όλα τα συστήματα του οργανισμού.
| Γαστρεντερικές εκδηλώσεις | Εξωεντερικές εκδηλώσεις |
| Μετεωρισμός | Σύγχυση |
| Διάρροια | Κόπωση |
| Δυσκοιλιότητα | Αδυναμία, καταβολή |
| Κοιλιακός πόνος | Πόνος στις αρθρώσεις |
| Ναυτία | Κατάθλιψη |
| Εμετός | Μουδιάσματα |
| Ραγάδες στον πρωκτό | Απώλεια ισορροπίας, αστάθεια |
| Έκζεμα | |
| Αναιμία | |
| Διακυμάνσεις του σωματικού βάρους | |
| Ερύθημα | |
| Πονοκέφαλος |
Πιο αναλυτικά…..
1. Ημικρανίες
Οι ημικρανίες, σε συνδυασμό με καθημερινή διάρροια, χαμηλά επίπεδα σιδήρου και δερματικά εξανθήματα δίνουν μια διαφορετική εικόνα.
Εάν η ημικρανία σας αρχίζει μέσα σε μια ή δύο ώρες μετά την κατανάλωση τροφής που περιέχει γλουτένη, είναι άκρως ενδεικτική ευαισθησία στη γλουτένη.
2. Η κατάθλιψη και το άγχος
Η κατάθληψη είναι μια σοβαρή ανησυχία για την υγεία για πολλούς ανθρώπους. Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορεί να περιλαμβάνουν τα συναισθήματα απόγνωσης, έλλειψη ενδιαφέροντος, χαμηλής ενέργειας, αλλαγές στην όρεξη, αλλαγές ύπνου, θυμό, και πολλά άλλα.
Ορισμένοι ασθενείς χρειάζονται φαρμακευτική αγωγή για να διορθώσουν τις επίμονες ανισορροπίες της κατάθλιψης. Ωστόσο, οι υποκείμενες αιτίες της κατάθλιψης δεν έχουν ερευνηθεί.
Η έρευνα επιβεβαιώνει ότι η ευαισθησία στη γλουτένη συνδέεται με την κατάθλιψη, το άγχος και τις διαταραχές της διάθεσης. Μόλις η γλουτένη απομακρύνεται από τη διατροφή τα προβλήματα της κατάθλιψης και του άγχους μπορούν να βελτιωθούν.
Τα συμπτώματα του άγχους συνδέονται με την κατάθλιψη που καθιστά πολύ δύσκολο το γεγονός να χαλαρώσετε και να σκεφτείτε καθαρά.
Κάποιοι μπορεί να αντιμετωπίσετε αισθήσεις πανικού, απώλεια ελέγχου, πόνους στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή ή αίσθημα λιποθυμίας.
3. Συμπτώματα από το γαστρεντερικό
Σημάδια ευαισθησίας στη γλουτένη μπορεί να παρουσιαστούν σε διάφορα μέρη του σώματός, αλλά τα συμπτώματα από το γαστρεντερικό είναι μερικά από τα πιο κοινά συμπτώματα.
Παραδείγματα περιλαμβάνουν τον κοιλιακό πόνο, τα αέρια, το φούσκωμα, την διάρροια, την μειωμένη όρεξη, την δυσκοιλιότητα, την ναυτία και τον έμετο.
Επειδή πολλά από αυτά τα γαστρεντερικά συμπτώματα είναι παρόντα και σε άλλες καταστάσεις και ασθένειες, όπως στην νόσο του Crohn, στο σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, στην δυσανεξία στη λακτόζη, στην εκκολπωματίτιδα και στην φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, η διάγνωση της δυσανεξία στη γλουτένη μπορεί να είναι δύσκολη.
Τα άτομα συχνά παρουσιάζουν διαφορετικά συμπτώματα, κάνοντας την διάγνωση ακόμη πιο δύσκολη. Ένα άτομο μπορεί να παρουσιάσει δυσκοιλιότητα και φουσκωμα ενώ κάποιο άλλο μπορεί να παρουσιάσει διαλείπουσα διάρροια ή καθόλου συμπτώματα από το γαστρεντερικό.
4. Ομίχλη του εγκεφάλου
Η γλουτένη μπορεί να προκαλέσει την γνωστή ως «ομίχλη του εγκεφάλου» σε ευαίσθητα άτομα.
Ενώ μπορεί να είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί η γλουτένη που προκαλεί την «ομίχλη του εγκεφάλου», οι ερευνητές σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry διαπίστωσαν ότι μπορεί να υπάρχει σημαντική διασταυρούμενη αντιδραστικότητα των αντισωμάτων IgG στη γλουτένη και άλλων διαφορετικών αντισωμάτων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ψυχικές διαταραχές.
Αυτά τα αντισώματα μπορούν επίσης να προκαλέσουν φλεγμονή η οποία μπορεί να επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση.
5. Κεράτωση του δέρματος
Επίσης γνωστή ως «δέρμα κοτόπουλου» στο πίσω μέρος των μπράτσων. Αυτό τείνει να είναι αποτέλεσμα της ανεπάρκειας ενός λιπαρού οξέος και βιταμίνης Α που προκαλείται από την δυσαπορρόφηση της γλουτένης και καταστραφεί το έντερο.
6. Ινομυαλγία
Ορισμένοι ειδικοί γιατροί πιστεύουν ότι η ινομυαλγία είναι ένα σύμπτωμα, και όχι ασθένεια. Η φλεγμονή του συνδετικού ιστού είναι ένα από τα ισχυρότερα σημάδια ευαισθησίας στη γλουτένη.
Ουσιαστικά, το σώμα αντιμετωπίζει την γλουτένη σαν να είναι εχθρός και στέλνει αντισώματα για να την καταστρέψουν. Αυτά τα αντισώματα καταστρέφουν το εσωτερικό του στομάχου και του εντέρου.
Ακριβώς όπως ο πόνος στις αρθρώσεις, η φλεγμονή μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος.
Εάν ένας γιατρός σας πει ότι έχετε ινομυαλγία, δοκιμάστε την αφαίρεση της γλουτένης από την διατροφή σας και δείτε πώς αισθάνεστε.
7. Έντονη κόπωση
Ακόμη κι αν κοιμάστε αρκετά, ξυπνάτε νιώθοντας εξαντλημένος σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά. Η γλουτένη μπορεί να συμβάλει στα συναισθήματα της ατονίας και της κόπωσης με διάφορους τρόπους. Όταν το σώμα είναι σε κατάσταση φλεγμονής δεν γίνονται φυσιολογικές σωματικές διεργασίες.
8. Νευρολογικά συμπτώματα
Μερικοί άνθρωποι με αυτή την ευαισθησία αρχίζουν να αντιμετωπίζουν διάφορα νευρολογικά συμπτώματα που αναστέλλουν τις νευρολογικές τους ικανότητες.
Πιθανά είναι συμπτώματα όπως το αίσθημα ανισορροπίας, η μείωση συγκέντρωσης και επεισόδια ζάλης. Αυτά μπορεί να συμβούν μέσα σε περίπου μία ώρα μετά την λήψη γεύματος που περιέχει γλουτένη.
9. Αυτοάνοσα Νοσήματα
Επειδή η φλεγμονή και η παρατεταμένη έκθεση σε γλουτένη μπορεί να βάλει το σώμα σε υψηλή επιφυλακή, τα αυτοάνοσα νοσήματα αναπτύσσονται συχνά σε άτομα που έχουν ευαισθησία στη γλουτένη.
Αυτές οι ασθένειες περιλαμβάνουν τον λύκο, την ψωρίαση, την ρευματοειδή αρθρίτιδα, την ελκώδη κολίτιδα, το σκληρόδερμα, την θυρεοειδίτιδα Hashimoto και την σκλήρυνση κατά πλάκας.
10. Ορμονικά Θέματα
Διαφορετικά ορμονικά προβλήματα μπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσμα μιας δυσανεξίας στη γλουτένη. Η έρευνα εξετάζει την πιθανή σχέση μεταξύ του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών, του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου και της ανεξήγητης υπογονιμότητας.
11. Δερματίτιδα
Η ερπητοειδής δερματίτιδα μπορεί να προκύψει, εάν έχετε ευαισθησια στη γλουτένη. Τα αντισώματα που απελευθερώνονται μετά την κατανάλωση γεύματος που περιέχει γλουτένη προκαλούν φαγούρα και υδαρείς φουσκάλες στο δέρμα.
Δερματικά προβλήματα αναπτύσσονται συνήθως στους αγκώνες, τα γόνατα, τους γλουτούς, το πρόσωπο, το κεφάλι και τους ώμους. Εάν αντιμετωπίζετε συμπτώματα δερματίτιδας, δοκιμάστε μια δίαιτα χωρίς γλουτένη με σκοπό την πρόληψη της εντερικής βλάβης και της εμφάνισης τέτοιων προβλημάτων .
12. Ανεξήγητη απώλεια ή αύξηση βάρους
Η ευαισθησία στην γλουτένη και η δυσαπορρόφηση της από το έντερο, μπορεί να προκαλέσουν ακούσια απώλεια βάρους παρά την τακτική πρόσληψη θερμίδων και αυτό μπορεί να έχει επικίνδυνες συνέπειες.
Από την άλλη πλευρά, η γλουτένη μπορεί να προκαλέσει συστημική φλεγμονή του σώματος που προκαλεί αύξηση του σωματικού βάρους.
Διάγνωση
Η ευαισθησία στη γλουτένη μπορεί να διαγνωστεί με μια γονιδιακή εξέταση μέσω κυττάρων από το σάλιο του ασθενούς ή με τη διαδικασία του αποκλεισμού της από την διατροφή.
Τι εξετάσεις θα πρέπει να κάνω;
Ο γαστρεντερολόγος σας θα σας συστήσει να κάνετε διάφορες αιματολογικές εξετάσεις για αποκλεισμό κοιλιοκάκης (αντισώματα και HLA) και αλλεργίας στο σιτάρι (αντισώματα IgE). Επίσης θα χρειασθεί να υποβληθείτε σε γαστροσκοπηση για λήψη βιοψιών από το λεπτό έντερο (δωδεκαδάκτυλο) για έλεγχο συνδρόμου δυσαπορρόφησης. Στην περίπτωση που έχετε ευαισθησία στη γλουτένη και όχι κοιλιοκάκη, οι βιοψίες δεν θα δείξουν ατροφία των λαχνών του λεπτού εντέρου ή υπερπλασία των κρυπτών, σε αντίθεση με το εάν έχετε κοιλιοκάκη. Σε αυτή την περίπτωση της ευαισθησίας στην γλουτένη η διαγνωση γίνεται βάση του dna μέσω της λήψης κυττάρων απο το σάλιο. Εάν έχετε ήδη διακόψει την κατανάλωση γλουτένης θα πρέπει να ξανα-ξεκινήσετε να την καταναλώνετε για 2 τουλάχιστον εβδομάδες προτού γίνουν αυτές οι εξετάσεις.
